Πολύτιμο ηχητικό τεκμήριο

Σε ήχο Ελληνικό

ΓΙΩΡΓΟΣ Ε. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
* ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΘΕ ΝΑ ΠΩ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΜΟΣ

Καλώς, κατά τη γνώμη μου, η ηχογράφηση αυτή χαρακτηρίζεται «πρωτοποριακή» στον πρόλογο της έκδοσης. Αν λογαριάσουμε τις συνθήκες της εποχής (όχι μόνο τα τεχνικά προβλήματα, αλλά και τις δυσκολίες της ζωής σ' ένα νησί όπως η Κύθνος) οι άνθρωποι που αποφάσισαν και πραγματοποίησαν αυτή την καταγραφή έκαναν, χωρίς άλλο, κάτι που ήταν τουλάχιστον έξω από τα συνηθισμένα εκείνης της εποχής.

Ιανουάριος 1958, ο Γιώργος Φραγκουλάκης (ο αργότερα διακεκριμένος σολίστ στη Χορωδία της Ακαδημίας της Βιέννης), νέος τότε, μόλις είκοσι δύο ετών, σε μια από τις επισκέψεις του στον τόπο της καταγωγής του, την Κύθνο, συνοδεύεται από τον μουσικολόγο, μουσικοκριτικό και «πρύτανη» της ελληνικής εθνομουσικογραφίας, Φοίβο Ανωγειαννάκη. Νέος κι αυτός, σαραντάρης, και εξοπλισμένος με ό,τι πιο πολύτιμο μπορούσε να ονειρευτεί τότε ένας επιστήμονας της ειδικότητάς του: ένα ογκώδες και (σχετικώς με τα σημερινά μέσα) πρωτόγονο μαγνητόφωνο. Ας σημειωθεί ότι το μαγνητόφωνο αποτελούσε ακόμη τότε, σχεδόν... επιστημονική φαντασία στον κόσμο των ενδιαφερομένων. Μόλις τρία χρόνια πριν, στο τελωνείο του Πειραιά είχε συλληφθεί ο γνωστός τότε εκφωνητής και υπάλληλος της ραδιοφωνίας Τζον Βεϊνόγλου, επειδή στις αποσκευές του είχε ένα μαγνητόφωνο και όταν ο τελωνειακός ζήτησε να μάθει τι είναι και τι κάνει αυτό το μηχάνημα, τον συνέλαβε ως... κατάσκοπο.

Ο Φοίβος Ανωγειαννάκης, ο Γιώργος Φραγκουλάκης και ο Στέφανος Μαρτίνος, πρόεδρος της Κοινότητας Δρυοπίδας, οργάνωσαν και πραγματοποίησαν μια σειρά ηχογραφήσεων με ντόπιους μουσικούς και τραγουδιστές. Οπως γράφει ο Νίκος Σ. Μαρτίνος στον πρόλογό του «... το ιατρείο του χωριού μετατράπηκε σε αυτοσχέδιο στούντιο. Στο κάλεσμά τους ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό όλοι οι μερακλήδες, με πρώτους τους οργανοπαίχτες...».

Πέρασε μισός αιώνας από τότε. Το ηχογραφημένο εκείνο υλικό δεν σώθηκε δυστυχώς ολόκληρο. Ο,τι πάντως διασώθηκε (μεγάλο μέρος του κατά τους εκδότες) είναι «σκοποί και τραγούδια του γάμου και του θερμιώτικου γλεντιού από τη Δρυοπίδα της Κύθνου». Δυο ψηφιακοί δίσκοι με 15 κομμάτια ο καθένας. Το μουσικό υλικό που παρουσιάζεται χωρίζεται σε τρία μέρη. Το πρώτο περιλαμβάνει τα τραγούδια από το θερμιώτικο γλέντι που έχουν διασωθεί από την ηχογράφηση του 1958. Το δεύτερο περιλαμβάνει τραγούδια του γάμου και το τρίτο παλαιούς σκοπούς και τραγούδια με τον παλαιό «Γερο-βιολιτζή» (Δημήτρη Γονιδάκη) και τον «Γιώργη του Βρετού» (Μαρτίνο). Στο τρίτο μέρος περιλαμβάνονται ακόμη σκοποί της κάιντας με τον «Καϊντιέρη» Κ. Λαρεντζάκη και τον «Δημήτρη του Χρήστου» (Ηλιού). Οπως παρατηρεί ο Ν. Μαρτίνος, «αν και τα μέσα της εποχής ήταν πενιχρά, το ορθά επεξεργασμένο άκουσμα διατηρεί όλη την ομορφιά και τη φρεσκάδα αυτών των μοναδικών μουσικών συνευρέσεων της Δρυοπίδας του 1958. Συγκρίνοντάς το δε με τα σημερινά αυθόρμητα γλέντια [...] μένει κανείς έκπληκτος πώς, παρά τους αδόκιμους "εκσυγχρονισμούς" που έχουν κατά καιρούς εισαχθεί, η θερμιώτικη μουσική παράδοση, όπως διασώζεται στη Δρυοπίδα, διατηρεί πολλά στοιχεία αυθεντικότητας και ομορφιάς...».

Η έκδοση, μπορούμε να πούμε, είναι υποδειγματική. Βιβλίο 120 σελίδων (ελληνικά, αγγλικά), καλαίσθητο, με κείμενα και φωτογραφίες καθώς και τους στίχους των τραγουδιών.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 06/02/2008


Το άρθρο δημοσιεύθηκε με προτροπή του κ. Νίκου Σ. Μαρτίνου.